لوگو موزه تاریخ تجارت جندی شاپور

زیورآلات

انواع زیورآلات :

1.دستبند :  معمولا با سر یک حیوان در انتهای آن در طول دوران حکومت هخامنشیان رواج داشت، در این دستبند ها دو شیر در حال بلعیدن دو قوچ هستند و نمونه دیگر از دو پرنده شکاری جواهر نشان تشکیل شده بود . از جمله ویژگی های جدید در این دوره کاربرد گسترده کار های جواهر نشان پرزرق و برق است و بهترین نمونه ها مربوط به گنجینه جیحون است که از هنر مصر تاثیر گرفته است و به شکل سر و تنه دو شیر-دال است.

2.گردنبند ها : عالی ترین نمونه گردنبند از تابوت های مدفن در شوش و دیگری  مربوط به گنجینه جیحون است .گردنبندی از جنس طلا و مزین  به سنگ های قیمتی ودارای نقش شکار پرنده و اهورا مزدا  .گردنبندی دیگر در موزه ملی است با آویزهایی از شیر های حکاکی شده در میان مهره های از طلا.

3.گوشواره ها : شاخص ترین شکل گوشواره های هخامنشی به صورت یک سطح حلقوی است که دایره کاملی را پدید نمی آورد،دارای یک قسمت باز  گیره دار در سمت چپ گوشواره و یک میله نگهدارنده و متصل کننده برای ثابت کردن آن در گوش است.

انواع نقش های به کار رفته در زیورآلات دوران هخامنشی

1.شیر-دال یا گریفین

2.قرص بال دار یا فروهر

3.نقش خدای بس

1.شیر-دال : حیوانی که معمولا دارای سرعقاب و گاهی تاج و بدن شیر و بال و گاهی پای چنگال دار است. این جانور دارای اصل باستانی است و خاستگاه ان اسیا است و یک هنر ناب ایلامی است وآن را نماد خورشید و روشنایی می دانند. گریفین را نمادی از قدرت عظیم شاه ، نیروی فوق العاده ، توانایی لشکریان ، نیروی محافظ و نیرومندی می دانستند.

2.فروهر: معمولا همراه با نیم تنه بالایی مردی با جامه هایی همانند یک پادشاه هخامنشی دیده می شود و نماد اهورا مزدا است و خاستگاه این هنر مصر در هزاره سوم ق . م بوده است.  بال نماد آزاد شدن و خروج از جسم بوده است.

3.نقش خدای بس : خدای شادی و سرگرمی مصریان بود و احتمالا از طریق سودان و نویی در دوره های جدید وارد مصر شده بود بس با کلاه بلند پرداری که بر سر داشت در حالت های گوناگون نشان داده می شد و یکی از مهم ترین کارهای او نابود کردن ارواح شرور و نگهبانی از کودکان و زنان در هنگام زایمان بود. هخامنشیان از نقش بس و معمولا از چهره یا سر او نیز به عنوان شی تزیینی یا زینت بخش یک اثر استفاده می کردند.

معادن ایران و نحوه بهره برداری از آنها در عصر صفویه

ایران با داشتن معادن و کانی های فراوان ، از غنی ترین کشور ها در زمینه منابع زیر زمینی است. از فلزات گرانبها و سایر منابع تعداد کمی مورد بهره برداری قرار می گرفت. سنگ قیمتی در ایران 2 نوع بود: 1.در خود ایران موجود بود مانند فیروزه و مروارید  2.جواهراتی که توسط تجار ایرانی و خارجی به ایران کشور آورده می شد . از مهم ترین سنگ های قیمتی در ایران فیروزه است و از مراکز مهم نیشابور و کوهی به نام فیروزه کوه است. نوع دیگر مروارید هست ، که سرتاسر خلیج فارس و اطراف جزیره بحرین صید فراوان دارد و مروارید های آن معمولا ده تا دوازده حبه وزن داشت و علاوه بر معادن سنگ ها ، از خارج نیز وارد می شد که مهمترین آنها زمرد و یاقوت بود از مراکز مهم این ها مصر ، کلگنده ، هند و پی گ در بیرمانی است.

فن زرگری و جواهر تراشی

در دوره صفوی صنعتگران در ایجاد رشته های طلا ظرافت بسیار داشتند و شادرن مهارت  کنده کاری ایرانیان را در حد متوسط بیان می کند او می گوید که از مینا سازی بی اطلاع بوده اند و درباره زرگر های تبریز می گوید که چیزی جز انگشتر های بد ترکیب نقره نمی سازند. در میان شاهان صفوی ، شاه عباس دوم به کالاهای اروپایی دل بسته بود و با آمدن صنعتگران اروپایی به ایران باعث شد با آمیختن ذوق و هنر ایرانی و سبک های اروپایی آثار جدیدی پدید آید. در این دوره تراش جواهرات نیز صورت می گرفت اما به پای تراش اروپایی ها نمی رسید.

مخزن خزاین سلطنتی

از قلعه هایی برای نگهداری جواهرات استفاده می کردنند مانند : قلعه قهقهه ، قلعه طبرک

از مهم ترین جواهرات خزاین : تاج قزلباش شاه ، شمشیر و خنجر ، تاج صفوی ، شمشیر ایرانی و خنجری مرصع نشان.

انواع و اقسام مصنوعات جواهر نشان : 1.زین و یراق چهار پایان 2.زینت آلات ایرانیان در عصر صفویه 3.زینت آلات مردان : اسلحه های مرصع ، زین و یراق گوهر نشان و جقه های مرصع به همراه انگشتر. 4.زینت آلات بانوان و حرمسرای شاهی 5.اسباب و اثاثیه قصر های سلطنتی