طلا در آرایه های تزیینی قرآن قاجاری

file:///C:/Users/froozanpour/Downloads/richt-kcr-v2n1p36-fa.pdf

 

چکیده
منابع مختلفی در موضوع آرایه های تزیینی و رنگهای استفاده شده در تزیینات نسخ
خطی وجود دارد که میتوانند مرجع خوبی برای شناخت اینگونه تزیینات باشد. اما
ضروری است مطالعات دقیقتری برای شناسایی رنگهای به کاررفته انجام پذیرد، تا
شناخت ما نسبت به آثار، شناختی دقیق و علمی باشد. ازجملۀ این موارد کاربرد رنگ
طلابی در آرایه های تزیینی نسخ خطی است که در این پژوهش به شناسایی آنها در
نسخ تاریخدار پرداخته شده است. با توجه به اینکه نسخه شناسان در فهرست نویسی ها
یا شناسنامه های اموالی، رنگ طلایی نسخ خطی را زر (طلا) اعلام میکنند و از طرفی
در دوران اسلامی کاربرد طلا در آثار و اشیا محدودیت دارد، این پرسش مطرح میشود
که آیا کاربرد طلا در قرآنها نیز محدودیت داشته یا از آلیاژهایی که تأللؤ طلایی
دارند استفاده میشده است. بر همین اساس در این پژوهش به بررسی رنگ طلایی
قرآنهای خطی قاجاری پرداخته میشود تا مشخص شود در تزیینات قرآنها از طلا
یا از آلیاژهای آن استفاده شده است. در تحقیق حاضر 5 نمونه رنگ طلایی به کاررفته
در 5 ّ نسخۀ خطی مربوط به دورۀ قاجار شناسایی شد. این آثار مذهب و مرصع به دلیل
نفیس بودن در فهرست آثار ملی ثبت شده است و در حال حاضر در موزۀ ملی
قرآن نگهداری میشوند. این بررسی با میکروسکوپ پلاریزان (PLM )و میکروسکوپ
الکترونی روبشی (SEM )مجهز به آنالیزگر (EDS )انجام شد. نتایج پژوهش نشان داد
طلا به عنوان رنگدانه در تزیینات رنگ طلایی به کار رفته است.
واژه های کلیدی: طلا، رنگ طلایی، نسخ خطی قاجار، EDS-SEM ،پتروگرافی