اسکندر سوم مقدونی معروف به اسکندر کبیر در متون زرتشتی ایران معروف به اسکندر گجستک (ملعون) پادشاه مقدونیه باستان بود. وی تا 16 سالگی تحت تعلیم ارسطو قرار داشت و توانست تا پیش از رسیدن به سی سالگی یکی از بزرگترین امپراطوری های دنیای باستان را تشکیل دهد. پس از آن که پدر اسکندر (فیلیپ دوم مقدونی) به قتل رسید اسکندر در سال 336 ق.م به جای او بر تخت نشست.او که کشوری نیرومند و ارتشی کارآزموده را از پدرش به ارث برده بود در سال 334 ق.م به آسیای صغیر که تحت کنترل هخامنشیان قرار داشت هجوم برد و طی سلسله نبردهایی که ده سال به طول انجامید داریوش سوم آخرین شاه هخامنشی را شکست داد و سر تا سر شاهنشاهی ایران را تسخیر کرد. اسکندر در محدوده گسترده متصرفاتش شهرهای جدیدی بنیان نهاد که مشهورترین ان ها ، اسکندریه در مصر است. فتوحات اسکندر در ایران موجب متوقف شدن کار ضرابخانه ها نگردیدو آنها همچنان به کار خود ادامه می دادند. سکه های اسکندر بسیار زیبا و  دارای ظرافت هنری فراوانی بود . در روی سکه های طلا و نقره از نقوش مختلفی مانند تصویر آتنا، هرکول قهرمان افسانه ای با کلاهی از پوست شیر و در پشت سکه ها از تصاویر الهه نیکه و زئوس خدای بزرگ یونان همراه با نام اسکندر استفاده شده است. اسکندر در سن 32 سالگی در کاخ بخت النصردر بابل درگذشت.

اردشیر موسس سلسله ساسانیان بعد از شکست آخرین پادشاه اشکانی در منطقه ی هرمزگان واقع در خوزستان و قتل او به قدرت رسید و حکومت ساسانیان را بنیان نهاد. این واقعه در سال 224 م. اتفاق افتاد. اردشیر در سال 226م. در معبد آناهیتای استخر تاجگذاری کرد و حکومتی را بنیان نهاد که 428 سال دوام داشت و با حمله اعراب و کشته شدن یزدگرد سوم آخرین شهریار ساسانی (652م.) این دولت نیرومند منقرض شد.

در دوره ساسانی سکه های طلا، دینار و نقره را درهم و سکه های مسی را پشیز می گفتند. هر یک از انواع سکه ها دارای واحدهای بزرگتر و کوچکتر بودند. هر کدام از شاهان دارای تاج مختلف بودند. در نوشته دایره شکل اطراف سکه ها معمولا نام و عنوان اسمی شاه نقش می گردید. سکه های ساسانی از لحاظ نقوش بسیار متنوع هستند و با مطالعه دقیق تصاویر سکه ها می توان به درستی از چهره واقعی شهریاران ساسانی، وضع لباس و طرز آرایش مو و ریش و وسایل زینتی که به کار می بردند اطلاع حاصل نمود. محل و سال ضرب سکه از اواسط این دوره بر پشت سکه و طرفین آتشدان حک شده است.

مهرهای ساسانی:

مهرهای ساسانی کم و بیش نشان از موقعیت اجتماعی صاحب مهر دارند.آنها به سه گونه تقسیم می شوند.

• مهر شاهان و مردان سیاست و سپاهیان که بیشتر به شکل نگینی از سنگ های قیمتی مانند یاقوت، زمرد، لعل های مرغوب، فیروزه ی نیشاپور که سوار بر انگشتری زرین یا سیمین است.
• مهر مردم که غالباً از سنگ های نیمه قیمتی است مانند عقیق، دُر، حدید، یشم و… که تراش دارند و دارای جای حلقه و رکاب نیز می باشند و از آن بندی می گذرانیدند.
• مهر کارگران و کشاورزان و دامداران که در زمان انوشیروان رایج گردید. بسیاری از مهرها دارای نقوش و بعضی دارای نوشته بودند.

نوشته ها شامل نام صاحب مهر و نام پدر و در موتردی عنوان منصب و نام مکان ها و تعدادی نیز اندرز است.

برخی از مهرها نیز متعلق به دین مردان (روحانیون) زرتشتی است.

در دوران قبل از اسلام، عرب ها از درهم های نقره ساسانی و دینارهای طلای بیزانسی به عنوان پول رایج در معاملات و امور تجاری استفاده می کردند، درهم ها و دینارها در نزد اعراب در معاملات و محاسبات صرفاً ارزش وزنی داشت و به شکل ظاهری آن ها توجه بسیاری نمی شد. عرب ها دینار طلا را «عین» و درهم نقره را «ورق» می نامیدند. این وضع پس از ظهور اسلام نیز تا زمان خلفای راشدین ادامه داشت. اعراب در زمان خلیفه سوم و در سال 31ه.ق با انجام تغییرات جزئی بر روی قالب درهم های ساسانی ضرب سکه را آغاز کردند. نخستین سکه های ضرب شده از این نوع، درهم هایی با نقش یزدگرد سوم و خسرو دوم به ندرت هرمز چهارم است که دارای خصوصیات سکه های ساسانی است، تنها تغییری که در ظاهر این سکه ها ایجاد شده، نوشتن واژه های اسلامی مانند بسم الله و جید (نیکو) به خط کوفی در حاشیه خارجی روی این سکه هاست.

قرامحمد رئیس طایفه ی قراقویونلو که در هنگام سلطنت ابوسعید با ایل خود در حوالی دریاچه ی وان بود با استفاده از هرج و مرج علم طغیان برافراشت و بر آذربایجان و عراق مسلط شد و سلسله ای بنیاد نهاد که بیش از 94 سال باقی ماند. این خاندان بر روی پرچم خود شکل گوسفندی سیاه نقش کرده بودند. این سلسله به دست اوزون حسن رئیس قبیله آق قویونلو منقرض شد.

ترکمانان آق قویونلو طایفه ای از ترکمانان بودند که مرکزشان در دیاربکر بود و به علت علامت و رنگ بیرق های خود آق قویونلو(سپید گوسفندان) نامیده می شوند. موسس واقعی این سلسله قرایولوک عثمان بود.

اوزون حسن نام آورترین امیر این سلسله با شکست سلطان ابوسعید تیموری آذربایجان، فارس، اصفهان، خراسان و… را تصرف کرد. سلسله آق قویونلو به علت مشاجرات داخلی رو به اضمحلال نهاد و سرانجام در سال 906 ه.ق الوندمیرزا فرمانروای آق قویونلو از شاه اسماعیل صفوی در نزدیکی نخجوان شکست خورد و سلسله آق قویونلو منقرض شد.

سکه های آق قویونلو از جنس نقره و برنز است. سکه های این دوره را می توان به دو گروه تقسیم کرد. سکه های دارای سورشارژ و سکه های عادی.

قاجار (قجر) قاجاریه یا قاجاریان نام دودمانی است که از حدود سال 1193 تا 1344 ه.ق بر ایران فرمان راندند. سردودمان قاجاریه مربوط به یکی از طایفه های ترک آغوز در شمال شرق ایران به نام ایل قاجار بود که بر اثر یورش مغول از آسیای میانه به ایران آمدند. بنیان گذار این سلسله آقامحمدخان است، وی تهران را که دهکده ای بود به عنوان پایتخت انتخاب کرد و آخرین پادشاه قاجار، احمدشاه است که در سال 1304 ه.ش برکنار شد و رضا شاه پهلوی جای او را گرفت.

آقامحمدخان قاجار پس از اعلام استقلال، باوجود همه کشمش ها و درگیری هایش مبادرت در ضرب سکه کرد که البته خود نوعی تمهید سیاسی است.

واحد اصلی پول قاجار ریال، تومان، قران، ده شاهی، پنج شاهی و از جنس مس، سیم و سکه های زرین بوده است. سکه های زرین (( دو اشرفی، یک اشرفی و پنج هزاری و دوهزاری)) بوده اند.

در سال 1294 ه.ق درایران ضرابخانه به سبک جدید تاسیس شد و این سال مصادف با سی امین سال سلطنت ناصرالدین شاه بود.

رضاخان میرپنج با کودتای سوم اسفند 1299 ه.ش به قدرت رسید و وزیر جنگ شد. بعدها وی به مقام رئیس الوزرایی رسید. رضاشاه پهلوی از سال 1304 تا 1320 هجری شمسی حکومت کرد و بنیان گذار سلسله ی پهلوی بود.

محمدرضا پهلوی فرزند رضاشاه از 25 شهریور 1320 خورشیدی تا 22 بهمن 1357 خورشیدی شاه ایران بود.

در دوران رضاشاه و در سال 1308 ه.ش واحد پول ایران به ریال تغییر کرد. ریال در اقتصاد ایران تاکنون جایگاه خود را به عنوان پول رسمی حفظ کرده است. دردوران پهلوی اول و دوم مسکوکات مختلفی از جنس طلا، نقره، برنز، مس و نیکل به ضرب رسید. همچنین سکه های یادبود و مدال های گوناگون به مناسبت های مختلف ضرب شده و برخی از آنها جنبه تشریفاتی داشته اند.